اگر شما هم تاکنون با مشکل لرزش فرمان رو‌به‌رو شده‌اید بهتر است نگاهی به دلایل و راهکاری آن داشته باشید.
لرزش فرمان نیز یکی دیگر از مشکلات مزمن و ناراحت‌کننده‌ای به شمار می‌رود که گریبان‌گیر انواع خودروها به‌ویژه نمونه‌های ارزان‌قیمت می‌شود که متاسفانه در بازار ایران به وفور یافت می‌شوند. لرزش فرمان ممکن است زمانی رخ بدهد که خودرو ایستاده و حرکت نمی‌کند یا درحال حرکت با سرعت پایین باشد یا… . درهرصورت این عارضه می‌تواند باعث ایجاد خلل در روند رانندگی سالم شود. در ادامه دلایل ظهور این پدیده و راهکارهای رفع آن را بررسی خواهیم کرد اما پیش از آن شاید مفید باشد تا نگاهی به اجزای سیستم فرمان داشته باشیم.
فرمان چطور کار می‌کند؟
سیستم فرمان عمده خودروهای عادی کشور ما، مجموعه‌ای از اتصالات مکانیکی و گاهی الکتریکی را در بر می‌گیرد که در تعامل با یکدیگر، دستورات را از فرمان دریافت کرده و به چرخ‌های جلو منتقل می‌کنند. آسیب در هر یک از این اجزا می‌تواند منجر به لرزش فرمان و نقص فرمان‌پذیری شود:
- غربیلک فرمان: غربیلک فرمان همان دستگیره گرد و بزرگی است که راننده دستش را روی آن قرار می‌دهد و خودرو را هدایت می‌کند. لرزش هر یک از اجزای سیستم فرمان در غربیلک نشان داده می‌شود. غربیلک فرمان عملا سیستم ارتباطی راننده با سطح جاده به شمار می‌رود.
- میل فرمان یا اکسل: میل فرمان یک جزء چندوظیفه است که چرخش و دستورات غربیلک را به چرخ‌ها منتقل می‌کند.
- جعبه فرمان: جعبه فرمان درحقیقت حرکت چرخشی فرمان را که از ستون فرمان دریافت کرده است، به چرخش قابل انتقال به سگدست و سیستم چرخ‌ها تبدیل می‌کند تا کار هدایت خودرو انجام پذیرد. این جزء گشتاور کم دست راننده را به گشتاوری بزرگ برای چرخ‌ها تبدیل می‌کند.
علت لرزش فرمان در حالت درجا
شاید برای شما هم پیش آمده باشد که فرمان خودرو هیدرولیک‌تان با روشن کردن ماشین و ثابت ماندن بلرزد. اگر در حالت درجا فرمان را بچرخانید و شاهد لرزش باشید، وجود مشکل در سیستم هیدرولیک خودرو شما محتمل است. برای آشنایی با عوامل مشکل‌زا برای سیستم هیدرولیک فرمان و مشکلی چون سفت‌شدن آن می‌توانید مقاله مربوط به آن را مطالعه کنید.
درکل برای رفع مشکلات هیدرولیک باید به یک تعمیرکار یا مکانیک متخصص مراجعه کنید. ممکن است فرد متخصص اقدام به هواگیری سیستم هیدرولیک کند. لرزش فرمان در حالت درجا و بدون چرخاندن فرمان می‌تواند ناشی از لرزش‌های بیش از اندازه موتور خودرو شما نیز باشد که در آن صورت باید به تعمیرکار مراجعه کنید.
علت لرزش فرمان در سرعت پایین
لرزش فرمان در سرعت‌های پایین به احتمال بسیار زیاد مربوط به وضعیت نامناسب چرخ‌ها و لاستیک‌ها می‌شود. اگر مالک یک خودرو هستید حتما باید هر از چند گاه، لاستیک‌های خود را وارسی کنید و از تنظیم باد، تنظیم وضعیت و سلامت فیزیکی آن‌ها اطمینان حاصل کنید؛ چراکه لاستیک جزئی فوق مهم محسوب می‌شود و هرگونه نقص در آن می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری را به بار بیاورد.
به طور کلی لرزش می‌تواند از تنظیم نبودن باد لاستیک، عدم توازن چرخ، خمیدگی لاستیک‌ها، صافی لاستیک یا پایان یافتن عمر مفید آن هم ایجاد شود.
علت لرزش فرمان در سرعت ۸۰ تا ۱۰۰
علت عمده ایجاد لرزش در سرعت‌های بالا چون ۸۰ یا ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت، مشکل در بلبرینگ خودرو به شمار می‌رود. آسیب‌دیدن ساچمه‌های بلبرینگ می‌تواند لرزش شدیدی را در سیستم فرمان ایجاد کند، لزرشی که در سرعت‌ها پایین محسوس نیست اما با افزایش سرعت هویدا و آشکار می‌شود. این مشکل می‌تواند ناشی از اتفاقاتی چون افتادن ناگهانی و سنگین خودرو در چاله یا مسافرت‌های طولانی باشد.
در زمان خرابی بلبرینگ صدایی غیرطبیعی از چرخ‌ها به گوش می‌رسد که با شتاب‌گرفتن خودرو کمتر می‌شود اما با رسیدن به سرعت ۸۰ کیلومتر بر ساعت دوباره شنیده شده و با لرزش فرمان همراه می‌شود.
علت لرزش فرمان در سرعت بالا
لرزش فرمان در سرعت‌های بالاتر از ۱۰۰ یا ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت نیز باز به بلبرینگ شما باز می‌گردد؛ اما اگر بلبرینگ شما ایرادی نداشته باشد احتملا چرخ‌های خودرو شما بالانس نیست و همین عامل باعث لرزش فرمان و حتی کابین خودروتان خواهد شد. بالانس نبودن چرخ یا شل بودن پیچ‌های لاستیک می‌تواند از عوامل مهم این‌گونه لزرش‌ها باشد.
به هم خوردن تعادل میل‌های خودرو، شلی و سفتی پیچ‌های فرمان و مشکلات جلوبندی هم می‌توانند از دلایل لرزش در سرعت‌های بالا باشند که برای رفع نیاز به بررسی متخصص مکانیک دارند.
علت لرزش فرمان ماشین صفر
علت لرزش فرمان خودروهای صفرکیلومتر می‌تواند ناشی از مونتاژ ناقص و بی‌کیفیت قطعات یا بهره‌وری کارخانه از قطعات نامناسب باشد. اگر خودرو نو شما هنوز آسیب جدی ندیده و اتفاق خاصی برایش رخ نداده است، بهتر است آن را به نمایندگی ارجاع دهید تا مسئولان نمایندگی مشکل قطعات را بررسی کنند. بدانید که زمان لرزش می‌تواند در تصمیم متخصص تاثیرگذار باشد پس با کمی رانندگی از لرزش در سرعت‌های پایین، سرعت بالا یا حالت درجا اطمینان حاصل کنید.
علت لرزش فرمان هنگام ترمز
سیستم ترمز با روغن کار می‌کند که وظیفه انتقال نیروی یکسان به تمام بخش‌های ترمز را بر عهده دارد. اگر سیستم ترمز نتواند به هر دلیلی این نیرو را به‌صورت یکپارچه توزیع کند، فشار بیشتر به یک چرخ وارد خواهد شد و خودرو منحرف می‌شود. از دلایل لرزش هنگام ترمزگیری می‌توان به شکستگی روتور ترمز یا کالیپرهای ترمز اشاره کرد.
روتور ترمز همان بخشی محشسوب می‌شود که لنت ترمز آن را فشار می‌دهد. فرسودگی این روتور چرخشی باعث ایجاد عدم یکنواختی در لحظه ترمز شده و فرمان را می‌لرزاند. اگر احیانا با هر بار ترمزگرفتن هم بوی سوختپی احساس می‌کنید، احتمالا مشکل از کالیپرهای ترمز خودروی شما باشد و برای رفع آن باید به مکانیک مراجعه کنید.
آیا مشکلات شاسی و جلوبندی می‌تواند باعث لرزش فرمان شود؟
بله. با ضربه دیدن شاسی خودرو و بهم خوردن تنظمیات کارخانه آن، احتمال لرزش فرمان و بهم خوردن جلوبندی خودرو وجود دارد و فرمان‌پذیری خودرو تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. همین مورد اهمیت سلامت شاسی را بیش‌ازپیش گوشزد می‌کند.
آیا خرابی سیستم تعلیق باعث لرزش فرمان می‌شود؟
بسته به نوع خرابی ممکن است خرابی سیستم تعلیق باعث لرزش فرمان بشود.