ممکن است فرمان‌های هیدرولیک با سفتی روبه‌رو شوند که عواقب خطرناکی را در پی دارد پس بهتر است از علل این رخداد و راه‌حل‌های آن آگاه باشید.
فرمان یکی از اصلی‌ترین ارکان یک خودرو به شمار می‌رود. خرابی، عدم اتصال، هرزگردی، سفتی و هر مشکل دیگری که به این بخش مربوط شود می‌تواند آنقدر خطرناک باشد که راننده را از راندن خودرو خود باز دارد. برخی تصور می‌کنند این مشکلات و نواقص با گذر زمان تغییر نمی‌کنند اما این‌طور نیست؛ ممکن است راننده در حال گذر از یک مسیر کوهستانی باشد یا با سرعت زیاد هر نوع جاده‌ای پر پیچ‌وخمی را بپیماید که ناگهان سیستم فرمان از کار می‌افتد و جان او و سرنشینانش به خطر می‌افتد. پس باید این مشکل را جدی و مشکل‌آفرین قلمداد کرد.
یکی از مشکلات فرمان خودروهای هیدرولیک، سفتی آن‌ها به شمار می‌رود. سیستم‌های هیدرولیک فرمان باید به‌طور عمومی روان‌تر و بهتر از انواع غیرهیدرولیک (در مقایسه با انواع قدیمی نه مدل‌های برقی) باشند اما نقص در این سیستم هیدرولیک می‌تواند این روان بودن را از فرمان بگیرد. در ادامه به علت‌های اصلی و مختلف که ممکن است باعث سفتی این فرمان‌ها شوند اشاره خواهیم کرد:
دلایل سفتی فرمان ماشین های ایرانی
سفتی فرمان بخاطر رینگ و لاستیک نامناسب و باد تایر :
شاید در ابتدا ارتباطی میان باد لاستیک و سفتی فرمان ارتباطی نبینید اما کم بودن باد لاستیک‌های خودرو می‌تواند روی این فاکتور تاثیرگذار باشد. با پایین‌بودن فشار باد لاستیک‌ها، فرمان‌پذیری به دشواری صورت می‌گیرد و تاثیر این حرکت سخت حرکت لاستیک‌ها، در فرمان‌پذیری خودرو هویدا و آشکار خواهد بود؛ درست مانند زمانی که بخواهید با خودروی پنچر حرکت کنید!
استفاده از رینگ و لاستیک نامناسب نیز می‌تواند در سفت‌شدن فرمان تاثیر داشته باشد؛ برای نمونه آج‌های یک لاستیک زمستانی را در نظر بگیرید که از حد عادی بیشتر هستند؛ این آج‌ها با ایجاد اصطکاک بیشتر حرکت فرمان را سفت‌تر خواهند کرد.
سفتی فرمان بخاطر شل‌شدن تسمه هیدرولیک و فرسودگی کمربند مارپیچ فرمان:
تسمه هیدرولیک (سرپانتین) نیرو را از موتور به پمپ هیدرولیک منتقل می‌کند. شل بودن این تسمه باعث فرسودگی آن درطول زمان می‌شود و نهایتا می‌تواند به پارگی آن منجر شود. با قطع اتصال تسمه، دیگر نیرویی به پمپ نمی‌رسد و فرمان به‌سختی حرکت می‌کند؛ بنابراین درصورت مشاهده هرگونه خراش عمیق، ساییدگی، ترک یا پارگی در این تسمه باید فورا آن را تعویض کرد.
سفتی فرمان هیدرولیک بخاطر روغن هیدرولیک نامناسب:
جنس روغن مورداستفاده هم یک فاکتور مهم در حفظ سلامت سیستم فرمان به شمار می‌رود. این روغن هرچقدر هم که مرغوب باشد بهتر است پس از دو سال استفاده تعویض گردد چون در زمان، روغن با جذب آلودگی غلیظ‌تر می‌شود و حرکت فرمان در سرعت‌های پایین دشوارتر می‌شود پس برای روان‌کنندگی مناسب باید تعویض شود.
سفتی فرمان هیدرولیک بخاطر نشتی و کمبود روغن هیدرولیک:
شایع‌ترین دلیل سفتی فرمان‌های هیدرولیک را می‌توان نشتی و کمبود روغن هیدرولیک در سیستم دانست. یکی از محتمل‌ترین دلایل کمبود روغن احتمالا نشتی آن است که از ناحیه شلنگ تحت فشار ایجاد می‌شود و یکی از نشانه‌های اصلی آن شنیدن صدای جیغ هنگام چرخاندن فرمان است. متمایل شدن فرمان به یک جهت نیز می‌تواند از اثرات این مشکل باشد. قاعدتا راه‌حل این مشکل رفع نشتی است اما پرکردن دوباره این روغن می‌تواند مشکل را موقتا (تا زمان تخلیه دوباره روغن در اثر نشتی) برطرف سازد.
سفتی فرمان هیدرولیک بخاطر خرابی پمپ هیدرولیک:
همان‌گونه که پیشتر هم اشاره کردیم، پمپ هیدرولیک هم در سیستم روان‌کنندگی فرمان نقشی اساسی دارد چراکه وظیفه جابه‌جایی روغن بر عهده آن است. کاهش توان پمپ هیدرولیک که حاصل فرسایش فیزیکی آن محسوب می‌شود، یک دلیل اساسی در فرسایش این قطعه به شمار می‌رود. اگر خودروی شما کارکرد زیادی داشته باشد یا بسیار قدیمی باشد، فرسایش پمپ در آن طبیعی خواهد بود. نشانه خرابی پمپ ایجاد صدایی زیر و جیغ‌مانند هنگام چرخش فرمان است. برای رفع مشکل پمپ حتما باید به متخصص مکانیک مراجعه کنید.
سفتی فرمان هیدرولیک بخاطر مشکل در جعبه فرمان:
جعبه فرمان خودرو در معرض بسیاری از آلودگی‌ها و تغییرات دمایی قرار دارد، همین مورد باعث می‌شود که سینی‌های این جزء در مرور زمان آسیب دیده و ایجاد نشتی کنند. مرور زمان نیز می‌تواند قطعات زیر و درشت درون این بخش را فرسوده کند. خرابی جعبه فرمان اصلی‌ترین دلیل سفتی فرمان سر ضبح به شمار می‌رود پس اگر فرمان خودرو شما هنگامی که سرد است سفت کار می‌کند اما با گرم‌تر شدن سیستم روان می‌شود، احتمالا با مشکل جعبه فرمان مواجه شده‌اید. اگر خودرو شما کارکردی بیش از ۱۰ هزار کیلومتر دارد، احتمال خرابی جعبه فرمان آن در اثر فرسودگی نیز وجود دارد. اگر به فکر خرید یک خودرو دست دوم هستید، می‌توانید بررسی جعبه فرمان را هم به لیست وارسی‌های پیش از خرید خود اضافه کنید.
سفتی فرمان هیدرولیک بخاطر وجود هوا در سیستم فرمان:
یکی از نشانه‌های سخت چرخیدن فرمان می‌تواند وجود هوا در این سیستم باشد. برای رفع این عارضه و هواگیری باید به مکانیک مجرب مراجعه کنید و حتی درصورت لزوم روغن موتور را تعویض کنید.
از کجا بدانم فرمان سالم است؟
- نخست از سلامت تسمه هیدرولیک خود اطمینان حاصل کنید
- پس از آن بهتر است سطح روغن فرمان را چک کنید و از کارکرد درست پمپ هیدرولیک اطمینان حاصل کنید
- مطمئن شوید که از روغن فرمان مناسب استفاده کرده‌اید
- از تنظیم مناسب باد تایرهای خودرو و عدم پنچری سنگین آن اطمیان حاصل کنید
درصورتی که در موارد بالا مشکلی وجود نداشت باید به مکانیک مراجعه کنید تا نقص احتمالی پمپ، شیر هیدرولیک، جک دو طرفه، جعبه فرمان و… را بررسی کند.
چگونه فرمان را نرم تر کنم؟
کیفیت آسفالت خیابان‌های جای‌جای کشور از عدم وجود کیفیت کافی رنج می‌برد و همین مسئله و بالا و پایین‌های ناشی از دست‌اندازها و… باعث ایجاد نقص در جلوبندی خودروهایی چون پراید می‌شود. اگر خودروی شما هم مشکل جلوبندی داشته باشد با مشکلاتی در سیستم فرمان مواجه خواهید شد. در درجه اول بهتر است به رفع مشکل جلوبندی خود بپردازید.
اگر پراید یا خودروی دیگر شما از نداشتن سیستم فرمان هیدرولیکی رنج می‌برد می‌توانید آن را رویش نصب کنید اما اگر به دنبال راه‌حلی ارزان‌تر هستید، استفاده از بلبرینگ روی سرکمک‌های جلو می‌تواند به رفع محدود این مشکل کمک کند. با حرکت در سرعت‌های پایین تقریبا تفاوتی میان این دو روش وجود ندارد اما سیستم هیدرولیکی واقعی روانی بیشتری در بیشتر شرایط دارد.